W poprzednich publikacjach w cyklu przybliżone zostały kolejne etapy prac przy wewnętrznych warstwach systemu ociepleń, na co zwracać uwagę, czego unikać i do jakich zasad się stosować, aby prace postępowały sprawnie i były wykonywane zgodnie ze sztuką. W ostatniej – niniejszej odsłonie - omówione zostanie wykonanie ostatecznej warstwy wykończeniowej.
Rozpoczęcie prac wykończeniowych
Poprawnie wykonane poprzednie etapy prac gwarantują równość podłoża, która jest podstawą estetycznie wykonanej warstwy wierzchniej elewacji. Prace wykończeniowe powinny być rozpoczynane nie wcześniej niż 2 dni po wykonaniu warstwy zbrojonej i przed rozpoczęciem sezonu zimowego (zakres stosowania większości wyrobów elewacyjnych zaczyna się od +5°C).
Gruntowanie
Przed aplikacją wyprawy tynkarskiej zaleca się pokrycie podłoża odpowiednim środkiem gruntującym, w zależności od rodzaju tynku. Podstawową funkcją stosowania podkładu jest zwiększenie adhezji poprzez rozwinięcie powierzchni (zawartość kruszywa w gruncie). Ponadto podkładowe masy tynkarskie – jak w wypadku tych z Atlasa - można barwić, więc stanowią również kolorystyczną warstwę podkładową, niwelując efekt przebijania koloru podłoża, szczególnie przy intensywnych kolorach wypraw tynkarskich. W swojej ofercie Atlas posiada również kleje bezpodkładowe do jasnych kolorów (STOPTER K-50, HOTER U2-B), których stosowanie oszczędza czas potrzebny na gruntowanie.
Materiały dyspersyjne
Istotne jest, by pamiętać, że podczas transportu i składowania materiały dyspersyjne mogą podlegać nietrwałej segregacji (opadanie kruszywa na dół wiadra). Dlatego stosując systemowe masy tynkarskie należy pamiętać, aby przed rozpoczęciem pracy wymieszać materiał w wiadrze w celu ujednolicenia masy. Warto również sprawdzić, czy kolor wyprawy jest zgodny z oczekiwanym, przy czym sprawdzenia koloru zawsze dokonujemy na wyschniętej próbce, nigdy na mokro. Ponadto, aby uniknąć potencjalnych różnic kolorystycznych elewacja powinna być wykonana w całości w jednym wyrobie – ze względu na różnice składu i struktur te same kolory w różnych wyrobach, nawet u jednego producenta, mogą się nieznacznie różnić odcieniem.
Fot.: Przed przystąpieniem do prac przemieszaj dokładnie masę w celu wyrównania konsystencji.
W przypadku aplikacji dyspersyjnych wypraw tynkarskich proces można podzielić na dwa etapy:
- nakładanie tynku na ścianę,
- fakturowanie powierzchni.
Tynk nakłada się na powierzchnię ściany używając pacy stalowej na grubość uziarnienia. Nadmiar tynku należy rozprowadzić lub zebrać pacą. Zbyt duża ilość wyprawy tynkarskiej będzie stanowiła problem podczas kolejnego etapu, fakturowania, uniemożliwiając uzyskanie jednolitej powierzchni o pożądanej estetyce.
Fot. Nakładanie zaprawy.
Fakturowanie wykonuje się używając pacy plastikowej, prowadząc ją delikatnie po powierzchni wyprawy, aby uzyskać efekt „baranek”. Ważnym jest, aby nie dociskać pacy i pozwolić, aby kruszywo toczyło się pod dotykiem narzędzia. Przeszkodą na tym etapie może być wspomniane wcześniej niedostateczne zebranie nadmiaru tynku z powierzchni, jak również nierówna powierzchnia pod wyprawą uniemożliwiająca poprawne wykonanie faktury. Co jakiś czas na pacy plastikowej zacznie zbierać się tzw. „mleczko” czyli mieszanka spoiwa i drobnych wypełniaczy, powodując efekt ciągnięcia się tynku pod pacą. Należy wtedy zebrać materiał z pacy, ale nie wrzucać go z powrotem do wiadra – bo spowoduje to rozrzedzenie materiału i utrudni dalszą pracę.
Fot.: Fakturowanie.
Większość dostępnych na rynku dyspersyjnych wypraw tynkarskich można podzielić ze względu na dwa główne parametry aplikacyjne:
- łatwość w aplikacji,
- wygoda w fakturowaniu.
Wynika to z charakterystyki wypraw dyspersyjnych – duża ilość „mleczka” sprawia, że materiał jest bardziej spójny i osypuje się podczas aplikacji. Z drugiej strony jednak ta sama właściwość sprawia, że fakturowanie może być bardziej kłopotliwe, gdyż ciężej jest usunąć nadmiar „mleczka” i wyprowadzić satysfakcjonującą fakturę. Analogicznie, tynki bardziej „suche” są dużo łatwiejsze pod względem fakturowania, natomiast podczas aplikacji często występuje nadmierne osypywanie się materiału (czyli straty materiału i problem zrzucania materiału w dół rusztowania). Wyjątkowe pod tym względem są tynki Atlas z linii GEMINI, gdzie zastosowanie unikalnej technologii stosu kruszyw i najwyższej klasy spoiw zapewnia rewelacyjną łatwość wyprowadzania faktury przy minimalnym osypywaniu materiału podczas aplikacji.
Dyspersyjne wyprawy tynkarskie są obecnie zdecydowanie najszerzej stosowanym materiałem wykończeniowym w systemach ociepleń, natomiast warto wspomnieć, że na rynku istnieje mnogość alternatywnych rozwiązań dekoracyjnych. Atlas posiada w swojej ofercie kompatybilne z systemami ociepleń efekty dekoracyjne pozwalające na niezwykle kreatywne zagospodarowanie elewacji.
Efekt deski
Jedną z ciekawszych propozycji wykończenia elewacji jest efekt deski wykonywany przy użyciu produktów Atlas: tynku mineralnego Cermit WN i impregnatu barwiącego Atlas Bejca. Pierwszym etapem jest aplikacja tynku. Tradycyjnie należy rozpocząć prace od nałożenia warstwy kontaktowej na grubość kruszywa przy pomocy pacy stalowej.
Kolejna warstwę zaaplikować na grubość 3-4 mm, a następnie ujednolicić grubość warstwy z wykorzystaniem pacy zębatej 10 mm, co umożliwi wykonanie wzoru drewna w kolejnym etapie.
Po nałożeniu tynku jego powierzchnię należy wygładzić i pozostawić do wstępnego stężenia masy i powierzchniowego podeschnięcia materiału. W zależności od warunków może to trwać od 20 do 60 minut. Przed przystąpieniem do wykonania faktury warto wykorzystać długą poziomicę do wyznaczenia poziomu, ułatwi to estetyczne wykonanie wzoru.
Gdy materiał jest gotowy (po dotknięciu nie klei się do ręki, ale łatwo ulega deformacji) można przystąpić do wykonania odcisku deski. Silikonową formę do fakturowania należy dokładnie pokryć środkiem antyadhezyjnym Atlas przy pomocy wałka lub pędzla, a następnie zwinąć tak, aby gładka strona była zwijana do wewnątrz, a fakturująca na zewnątrz. Do poprawnego i estetycznego wykonania faktury deski potrzebne są dwie osoby – jedna rozwija szablon i dociska go do powierzchni tynku (np. przy pomocy wałka gumowego), a druga zwija szablon tak, aby nie naruszyć uzyskanego wzoru.
Fot.: Wykonywanie odcisku.
Należy przy tym pamiętać, aby pomiędzy kolejnymi cyklami na bieżąco usuwać pozostałości tynku z formy, gdyż będą one utrudniać estetyczne wykonanie kolejnego odcisku. Ponadto nie rzadziej niż co dwa cykle odciskania należy ponownie pokryć formę środkiem antyadhezyjnym. Kolejne odciski powinny delikatnie nachodzić na siebie, aby nie pozostawiać pustych przestrzeni.
Fot.: Wykonywanie kolejnych odcisków.
Po 5 dniach od aplikacji tynku można przystąpić do pokrycia powierzchni impregnatem barwiącym Atlas Bejca. Przed malowaniem należy wymieszać zawartość opakowania przy pomocy wiertarki wolnoobrotowej lub ręcznie. Powłokę nanieść korzystając z wałka lub pędzla, pamiętając o malowaniu w jednym kierunku, wzdłuż odcisku deski. Bardzo istotne jest, aby powierzchnia tynku była dokładnie pokryta bejcą, dlatego należy zwrócić uwagę, aby wszystkie zagłębienia wzoru zostały wypełnione. Preparat aplikuje się w dwóch warstwach, można także wykorzystać wilgotną gąbkę, aby uzyskać efekt „starzonej” deski.
Fot.: Przykładowe faktury, możliwe do uzyskania przy pomocy Atlas Bejca.
Efekt cegły
Kolejnym interesującym efektem wykończeniowym jest Atlas Efekt Cegły, pozwalający na wykonanie na elewacji imitacji cegły klinkierowej w bardzo szerokiej kolorystyce. Pierwszym etapem jest zagruntowanie podłoża przy pomocy gruntu systemowego Atlas Cerplast. Ponieważ grunt ten będzie również widoczny jako spoina między „cegłami”, należy dobrać go kolorystycznie zgodnie z planowanym efektem końcowym – Cerplast można barwić w całej gamie kolorystycznej Atlas SAH.
Po wyschnięciu podkładu należy przykleić szablon cegły – zalecamy przyklejanie do trzech arkuszy jednocześnie i dokładanie kolejnych wraz z postępem prac. Pozwoli to uniknąć odklejania się szablonów zanim rozpoczęta zostanie na nich praca. Należy pamiętać, aby połączenia szablonów z podłożem, oraz kolejnych szablonów między sobą były dokładne, gdyż wszelkie nierówności będą widoczne w końcowym efekcie. Na powierzchnię z przygotowanym szablonem masę tynkarską Cermit N-100 należy nanieść przy użyciu gładkiej pacy stalowej, standardowej lub weneckiej.
Fot.: Aplikacja tynku Cermit N-100.
W zależności od indywidualnych preferencji fakturując powierzchnię można uzyskać różne i niepowtarzalne efekty końcowe – cegły nowej, cegły starzonej, czy „przepalanej” z użyciem Bejcy Atlas.
Fot.: Efekt cegły gładkiej.
Fot.: Efekt cegły starzonej.
Po wykonaniu zamierzonego efektu należy delikatnie odkleić szablon, aby nie uszkodzić struktury cegły.
Efekt betonu
Efektem szczególnie polecanym jest imitacja betonu architektonicznego w postaci tynku silikonowego – Atlas Silkon BA. Łączy on elegancką estetykę surowego betonu z najnowszymi technologiami charakterystycznymi dla tynków silikonowych. Silkon BA charakteryzuje się wysoką elastycznością, co zapewnia długotrwałą wytrzymałość mechaniczną elewacji. Ponadto wyróżnia się wodoszczelnością na najwyższym poziomie, co nie tylko gwarantuje skuteczną ochronę elewacji, ale także rozszerza zakres stosowania materiału na wewnętrzne pomieszczenia mokre – Silkon BA świetnie sprawdza się np. jako wykończenie ścian łazienek.
Aby wykonać efekt betonu na zagruntowane podłoże należy nanieść warstwę sczepną na grubość kruszywa używając pacy stalowej standardowej lub weneckiej.
Po wstępnym związaniu pierwszej warstwy (czyli po około 2 godzinach) można przystąpić do wykonania drugiej. Należy ponownie rozprowadzić masę na grubość kruszywa używając pacy do zgarniania nadmiaru materiału i fakturowania w pożądany sposób. Aby wygładzić powierzchnię do uzyskania realistycznej imitacji betonu należy odczekać do powierzchniowego przeschnięcia materiału, a następnie korzystając z pacy stalowej przygładzić tynk do uzyskania pożądanego efektu.
Fot.: Realizacja przy użyciu Silkon BA.
Fot.; Efekt hydrofobowości Silkon BA.
Powyższym materiałem dotyczącym wykonania ostatecznej warstwy wykończeniowej na elewacji, zamykamy nasz cykl poświęcony systemom ETICS. Wspólnie przeszliśmy przez cały system, warstwa po warstwie, analizując normowe wymogi i warunki techniczne oraz realne praktyki budowlane i zagrożenia. Mamy nadzieję, że nie tylko przybliżyliśmy możliwe problemy występujące w pracach ociepleniowych, ale przede wszystkim podaliśmy pomocne wskazówki i sposoby, by tych problemów unikać.
Jakub Lisowski
Młodszy kierownik ds. Rozwoju Produktów ATLAS sp. z o.o.